Khi máy cưa xích kêu to bất thường: 5 bộ phận bạn cần kiểm tra ngay

Không ít người đang cưa gỗ thì giật mình vì máy cưa xích kêu to bất thường. Tiếng kêu réo, gằn hoặc lạch cạch là dấu hiệu máy đang “lên tiếng” cảnh báo. Hiểu rõ vì sao máy phát ra âm thanh lạ sẽ giúp bạn xử lý kịp thời, máy sớm hoạt động ổn định, tránh làm gián đoạn công việc và đỡ tốn chi phí sửa chữa.

I. Máy cưa xích kêu to bất thường có nguy hiểm không?

1. Ảnh hưởng đến tuổi thọ động cơ

Khi máy kêu to bất thường, tức là động cơ đang vận hành không ổn định. Điều này tạo thêm ma sát, rung lắc hoặc nhiệt độ cao hơn mức bình thường. Kết quả dẫn đến các chi tiết như piston, xi-lanh, bạc đạn, bánh nhông… sẽ bị mài mòn nhanh, khiến động cơ nhanh xuống cấp.

2. Tăng mức tiêu hao nhiên liệu, hao nhớt

Động cơ không cháy nổ tối ưu, máy phải “ăn xăng nhiều hơn” để duy trì công suất. Thiếu bôi trơn hoặc xích lam ma sát mạnh khiến máy tiêu tốn nhiều nhớt hơn. Người dùng sẽ cảm nhận rõ ràng được là máy ăn xăng, hao dầu hơn bình thường.

3. Gây khó chịu cho người vận hành

Nếu máy có tiếng nổ to, réo, lạch cạch gây mệt mỏi, nhức đầu khi dùng lâu, tiếng ồn lớn còn ảnh hưởng đến người xung quanh, nhất là khi làm việc ở khu dân cư, vườn nhà. Một số trường hợp còn làm người dùng mất tập trung, dễ dẫn đến nguy hiểm.

4. Có thể dẫn đến hư hỏng nghiêm trọng

Tiếng kêu to là “cảnh báo sớm” của việc máy có vấn đề, nếu bỏ qua, lỗi nhỏ có thể thành vấn đề lớn. Chẳng hạn như: Nếu ổ bi khô dầu thì ban đầu chỉ kêu rít, nhưng nếu tiếp tục dùng sẽ bó cứng trục, làm gãy bánh nhông, hỏng cả lam và xích. Lúc này, chi phí sửa chữa sẽ tốn kém gấp nhiều lần sao với xử lý ban đầu.

II. Nguyên nhân khiến máy cưa có tiếng kêu lạ và cách xử lý nhanh

1. Do hệ thống động cơ - đánh lửa

Nếu máy có tiếng kêu lạ nguyên nhân do động cơ đánh lửa, máy sẽ có một số dấu hiệu đặc trưng như: Khó nổ, giật nhiều lần mới nổ; Máy kêu lớn bất thường hoặc có nhiều khói khi ga lớn; Tiếng nổ không đều, lúc to lúc nhỏ, có thể kèm rung mạnh…

1.1. Bugi bẩn, đánh lửa không đều

Một số dấu hiệu nhận biết: Máy khó nổ, hụt ga, tắt máy giữa chừng. Bugi là bộ phận tạo tia lửa đốt cháy hỗn hợp xăng, gió, khi bugi bị bám muội than, ẩm dầu hoặc bị mòn, tia lửa yếu đi, lúc có lúc không làm động cơ nổ “không đều”, phát ra tiếng bụp bụp hoặc máy rung giật. Nếu để lâu, động cơ sẽ khó nổ, hụp ga, thậm chí tắt máy giữa chừng.

⇒ Cách xử lý nhanh: Tháo bugi ra kiểm tra, nếu đầu bugi bị đen, bám muội hoặc ướt dầu → dùng bàn chải nhỏ và xăng để vệ sinh sạch. Sau đó, kiểm tra khe hở điện cực, khoảng 0.6 – 0.7mm là đạt. Trong trường hợp bugi cũ bị mòn, nứt sứ hoặc lửa yếu thì nên thay bugi mới.

1.2. Chế hòa khí chỉnh sai tỷ lệ xăng - gió

Nếu chỉnh sai (quá nhiều xăng hoặc quá nhiều gió), động cơ sẽ hoạt động “ngộp thở” hoặc “thiếu xăng”, gây tiếng nổ to, gằn máy:

• Trường hợp pha quá giàu xăng → máy nổ ồm ồm, nhiều khói đen.
• Trường hợp pha quá nghèo xăng → máy hụt, dễ nóng, phát tiếng gắt.

⇒ Cách xử lý nhanh: Dùng dung dịch xịt vệ sinh để làm sạch chế hòa khí để sạch cặn bẩn, tránh nghẹt lỗ phun xăng. Tiếp theo, điều chỉnh ốc xăng - gió. Nếu anh em không có kinh nghiệm thì nên nhờ thợ kỹ thuật vì chỉnh sai có thể khiến máy nổ gắt hoặc nhanh nóng.

2. Do hệ thống xả - pô giảm thanh

Khi pô bị tắc muội than (do xăng pha nhớt không cháy hết), khí thải không thoát được khiến máy nổ to, gằn và yếu công suất. Lúc này, đi kèm với tiếng kêu “bất thường” thường là tình trạng khó nổ, hụt ga, kéo ga nghe tiếng rền ồm ồm, khói đen nhiều. Nếu lớp giảm thanh bị cháy hoặc mục, tiếng máy sẽ vang, to, “đanh” hơn bình thường.

Thấy máy có những biểu hiện trên, nên tháo pô ra vệ sinh bằng xăng hoặc dung dịch tẩy muội. Nếu đã vệ sinh mà pô vẫn kêu to, hoặc phần thân pô bị thủng, gãy, cháy, thì cần thay pô mới hoàn toàn để đảm bảo máy chạy êm và không ảnh hưởng tới động cơ.

3. Máy cưa xích kêu to bất thường do xích và lam

3.1. Trường hợp xích quá căng hoặc quá lỏng

Nếu xích căng quá, khi chạy sẽ ma sát mạnh với lam, khiến máy kêu “rít” hoặc “gằn” rõ rệt, đồng thời dễ làm nóng lam. Ngược lại, xích quá lỏng sẽ văng, đập vào lam hoặc vỏ chắn, tạo tiếng “lạch cạch” hoặc “leng keng” khi máy chạy không tải. Cả hai trường hợp đều nguy hiểm: vừa gây ồn, vừa dễ tuột xích, có thể gây tai nạn.

3.2. Máy cưa xích kêu to bất thường là do xích cùn

Khi răng cắt bị mòn, xích không còn “ăn” gỗ tốt, người dùng phải tỳ mạnh hơn. Lúc đó, xích ma sát nhiều, tạo ra tiếng rít lớn và chát, đồng thời làm lam nhanh nóng. Ngoài ra, xích cùn còn khiến động cơ phải làm việc nặng hơn, dễ gây mòn ổ bi, hao nhiên liệu.

3.3. Thiếu dầu bôi trơn lam - xích

Dầu bôi trơn giúp giảm ma sát giữa lam và xích. Khi thiếu dầu, xích bị khô, tạo ra tiếng “rít” hoặc “rào rào” khó chịu, nhất là khi cắt gỗ cứng. Dấu hiệu dễ thấy là lam nóng nhanh, xích sậm màu, có mùi khét nhẹ.

LƯU Ý: Nếu xích bị mòn, răng tròn đầu cần mài hoặc thay mới.

4. Do bộ phân truyền động: Trục quay, bánh nhông, ổ bi

4.1. Ổ bi bị khô dầu hoặc mòn gây nên tiếng kêu to bất thường

Ổ bi là bộ phận giúp trục quay của động cơ và lam chuyển động trơn tru. Khi ổ bi thiếu dầu bôi trơn hoặc đã mòn, các viên bi bên trong không còn quay êm, tạo ra tiếng rít hoặc lạch cạch rõ ràng, đặc biệt khi bạn tăng ga.

⇒ Dấu hiệu nhận biết:

• Khi máy chạy, nghe tiếng “réo” đều và kéo dài.
• Lam rung nhẹ, trục quay nóng nhanh bất thường.

Nếu không xử lý sớm, ổ bi có thể bị bó cứng hoặc vỡ, dẫn đến gãy trục hoặc hỏng cả cụm truyền động.

 

⇒ Cách xử lý: Tháo phần lam và ốp che xích để kiểm tra ổ bi và bánh nhông. Dùng cọ và dung dịch làm sạch (xăng hoặc dung dịch vệ sinh chuyên dụng) để loại bỏ cặn bẩn, bụi cỏ, vụn gỗ bám quanh. Quan sát xem ổ bi có khô dầu, rỉ sét hoặc rơ lắc không; bánh nhông có bị mòn răng, nứt hoặc méo không.

LƯU Ý: Nếu thấy ổ bi bị rơ, quay không trơn, hoặc phát ra tiếng “lạo xạo” khi quay bằng tay thì cần phải thay ngay, không nên cố dùng.

4.2. Nguyên nhân có thể do bánh nhông bị mòn

Bánh nhông (nhông xích) là nơi truyền lực từ động cơ ra xích cắt. Sau thời gian sử dụng, răng nhông bị mòn, méo hoặc nứt → xích không ăn khớp, trượt, gây ra tiếng lạch cạch hoặc rít khô mỗi khi ga mạnh. Khi răng nhông bị mòn lệch, còn dễ làm xích mòn nhanh và tăng ma sát, khiến tiếng máy càng to hơn.

⇒ Cách xử lý: Dùng mỡ chịu nhiệt hoặc dầu bôi trơn chuyên dụng cho ổ bi. Với bánh nhông, có thể tra dầu nhớt định kỳ (nhất là ở khu vực đầu lam) để giảm ma sát và tiếng rít khi xích quay.

LƯU Ý: Bánh nhông nếu răng bị mòn lệch hoặc trượt xích thì cũng nên thay mới, vì mòn không đều sẽ làm xích nhanh hỏng và gây tiếng kêu to hơn.

5. Do nhiên liệu và dầu nhớt

5.1. Do xăng kém chất lượng hoặc sai tỷ lệ

Động cơ 2 thì của máy cưa xích hoạt động nhờ hỗn hợp xăng – nhớt. Nếu pha thiếu nhớt, các chi tiết piston, xy lanh không được bôi trơn đầy đủ → ma sát tăng, gây tiếng “gằn” hoặc “rít” lớn. Ngược lại, pha quá nhiều nhớt khiến nhiên liệu cháy không hết, tạo khói đen, muội than bám bugi, pô và buồng đốt → động cơ nổ không đều, phát ra tiếng “bụp bụp” hoặc “bịch bịch”.

Ngoài ra, 

5.2. Máy cưa xích kêu to bất thường có thể do nhớt không phù hợp

Nhiều người dùng nhớt xe máy hoặc nhớt thủy lực để pha, thay vì nhớt 2T chuyên dụng cho động cơ 2 thì. Loại nhớt không đúng cấp chất lượng sẽ cháy không hết, để lại cặn trong pô, khiến máy nổ ồn, nóng nhanh và hao xăng. Nếu dùng sai loại nhớt cho lam - xích (ví dụ: nhớt quá đặc hoặc không có khả năng bám tốt) khiến xích khô, phát tiếng rít to khi cắt.

Khi máy cưa xích kêu to bất thường, đó là tín hiệu cảnh báo sớm về trục trặc bên trong động cơ hoặc các bộ phận truyền động. Việc kiểm tra, vệ sinh và bảo dưỡng đúng cách không chỉ giúp máy vận hành êm ái, tiết kiệm nhiên liệu mà còn kéo dài tuổi thọ đáng kể. Đừng để tiếng kêu nhỏ trở thành hư hỏng lớn – hãy xử lý sớm, bảo dưỡng định kỳ để máy luôn khỏe và bền.