Cách sử dụng máy cưa xích an toàn – Nguyên tắc cần nhớ khi vận hành

Máy cưa xích là thiết bị quen thuộc trong công việc khai thác gỗ, cắt tỉa cây xanh, chăm sóc vườn tược. Tuy nhiên, mỗi năm có không ít tai nạn xảy ra chỉ vì người dùng chưa nắm rõ cách sử dụng máy cưa xích an toàn. Thực tế, chỉ một sơ suất nhỏ cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Vậy làm thế nào để vừa làm việc hiệu quả vừa đảm bảo an toàn? Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết cho bạn!

I. Vì sao cần chú trọng an toàn khi dùng máy cưa xích?

Theo nhiều báo cáo an toàn lao động quốc tế (ví dụ từ Mỹ hoặc châu Âu), mỗi năm có hàng chục nghìn ca chấn thương liên quan đến máy cưa xích, trong đó phần lớn đến từ việc sử dụng sai cách hoặc thiếu thiết bị bảo hộ.

Ở Việt Nam chưa có thống kê chính thức rộng rãi, nhưng trong lĩnh vực khai thác gỗ, cắt tỉa cây, tai nạn do máy cưa xích gây ra vẫn thường xuyên xuất hiện trên báo chí. Hậu quả thường gặp khi dùng máy cưa xích không an toàn có thể kể đến như:

• Chấn thương cá nhân: bị lưỡi cưa cắt, vết thương nặng, gãy xương, thậm chí tử vong.
• Nguy hiểm gián tiếp: mảnh gỗ văng trúng người, cây đổ sai hướng, máy giật ngược (kickback).
• Hư hỏng thiết bị: xích dễ tuột, lưỡi nhanh mòn, động cơ quá tải nếu vận hành sai.
• Thiệt hại kinh tế: chi phí chữa trị, sửa máy, thời gian gián đoạn công việc.

II. Những rủi ro thường gặp khi sử dụng máy cưa xích

(1) Đứt xích: Do xích quá căng hoặc quá trùng, lưỡi cùn, máy không được tra dầu đầy đủ. Xích đứt trong lúc đang quay với tốc độ cao, các mắt xích có thể văng ra ngoài, gây nguy hiểm trực tiếp cho người vận hành và những người xung quanh.

(2) Giật ngược: Đây là tai nạn nguy hiểm nhất khi dùng máy cưa xích. Nguyên nhân do lưỡi cưa chạm vào điểm cứng hoặc đầu mũi lam chạm vào gỗ. Điều này khiến máy bất ngờ giật ngược mạnh về phía người dùng, rất dễ gây thương tích vùng mặt, đầu, vai, ngực.

(3) Mất kiểm soát máy: Nguyên nhân đến từ việc người dùng không không giữ chắc máy, tư thế đứng không vững, cưa quá sức, hoặc vận hành khi mệt mỏi. Dẫn đến, máy dễ trượt khỏi tầm kiểm soát, lưỡi cưa có thể tiếp xúc vào chân tay hoặc người xung quanh.

(4) Mảnh gỗ văng ra: Khi cưa, đặc biệt là với gỗ khô, mắt gỗ hoặc cành nhỏ có thể bị bật mạnh, văng ra với tốc độ cao. Mảnh gỗ có thể gây trầy xước, chấn thương mắt, mặt nếu không có kính và đồ bảo hộ.

Vậy cách sử dụng máy cưa xích như thế nào là an toàn? Dùng máy cưa xích thế nào để hạn chế tối đa rủi ro? Trong phần sau của bài viết này, Điện Máy Phong Liên sẽ hướng dẫn bạn chi tiết!

III. Cách sử dụng máy cưa xích an toàn - Tuân thủ những nguyên tắc sau!

1. Tuân thủ 2 NGUYÊN TẮC VÀNG này!

1.1. Trang bị đủ bảo hộ trước khi dùng máy

Việc trang bị đồ bảo hộ sẽ giúp người sử dụng máy hạn chế được tình trạng chấn thương khi cưa gỗ, giúp thao tác chắc chắn, kiểm soát máy tốt hơn. Bạn có thể tham khảo danh sách trang bị bảo hộ dưới đây:

• Mũ bảo hộ: tránh chấn thương đầu khi cành cây hoặc vật nặng rơi xuống.
• Kính chắn/mặt nạ: bảo vệ mắt khỏi mùn cưa, bụi gỗ và mảnh gỗ văng với tốc độ cao.
• Găng tay chống cắt: giúp cầm nắm chắc chắn, giảm trượt tay khi máy rung mạnh.
• Giày bảo hộ: bảo vệ bàn chân nếu chẳng may máy hoặc gỗ rơi trúng.
• Quần áo dày, bó gọn: hạn chế vướng vào xích quay và giảm nguy cơ bị thương.

1.2. Kiểm tra máy cưa xích trước khi vận hành

Lần lượt tiến hành kiểm tra các bộ phận dưới đây của máy cưa xích:

(1) Lưỡi và xích: phải sắc bén, căng vừa phải (không trùng cũng không quá căng).

(2) Phanh xích: đảm bảo hoạt động tốt, có thể dừng xích ngay khi khẩn cấp.

(3) Dầu bôi trơn: đủ để tránh xích mòn nhanh và hạn chế nguy cơ đứt xích.

(4) Nhiên liệu và bugi: kiểm tra để đảm bảo máy khởi động ổn định.

2. Hướng dẫn chi tiết cách sử dụng máy cưa xích an toàn

2.1. Cách khởi động máy cưa xích an toàn

Trước khi khởi động, đặt máy xuống nền đất chắc chắn, không khởi động khi đang cầm lơ lửng vì lúc đó lực rung có thể làm bạn mất kiểm soát. Luôn bật phanh xích khi khởi động để xích không quay bất ngờ gây nguy hiểm. Một tay nắm chặt tay cầm trước, một chân đè lên khung máy, tay còn lại kéo dây giật nổ. Cách này đảm bảo máy khởi động ổn định và không bị bật ngược lại.

2.2. Tư thế cầm máy cưa xích

→ Hai tay nắm chắc: Tay trái giữ ở tay cầm phía trước, tay phải giữ ở tay cầm sau, không bao giờ dùng một tay để cưa.

→ Tư thế đứng vững: Hai chân mở rộng bằng vai, trọng tâm dồn đều, không đứng trên địa hình trơn trượt.

→ Khoảng cách an toàn: Luôn giữ khoảng cách giữa lưỡi cưa và cơ thể, không để lưỡi cưa hướng về phía mình hoặc người khác.

2.3. Kỹ thuật sử dụng cưa

(1) Cưa ngang và cưa dọc: Khi cưa gỗ hoặc cành, thao tác từ từ, không ấn mạnh lưỡi vào gỗ, để máy tự ăn vào.

(2) Cưa hạ cây: Trước khi hạ cây lớn, cần quan sát kỹ hướng đổ của cây, dọn sạch khu vực xung quanh, và chọn hướng cắt hợp lý.

(3) Khi cắt cành: Cắt từng cành một, bắt đầu từ cành nhỏ đến lớn, tránh để lưỡi cưa kẹt trong thân cây.

(4) Tránh giật ngược: Không dùng đầu mũi lam cưa chạm trực tiếp vào gỗ; đây là nguyên nhân phổ biến khiến máy bật mạnh về phía người dùng.

2.4. Một số lưu ý trong quá trình sử dụng cưa

Dưới đây là một số lưu ý trong quá trình sử dụng cưa giúp hạn chế các tình huống xấu xảy ra:

• Không dùng khi mệt mỏi hoặc mất tập trung: Vì máy cưa xích đòi hỏi phản xạ nhanh, nếu cơ thể không tỉnh táo sẽ rất nguy hiểm.
• Nghỉ ngơi định kỳ: Máy cưa xích rung nhiều, có thể gây tê tay và mỏi cơ. Sau khoảng 20 – 30 phút, nên dừng nghỉ ngắn để thư giãn.
• Giữ khoảng cách an toàn: Không cho người khác, đặc biệt là trẻ em, đứng gần khu vực vận hành. Khoảng cách an toàn tối thiểu là 3 – 5 mét.

Việc nắm rõ và tuân thủ đúng cách sử dụng máy cưa xích an toàn không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe người vận hành mà còn kéo dài tuổi thọ máy, nâng cao hiệu quả công việc. Một thao tác cẩn thận, một phút chuẩn bị kỹ lưỡng có thể ngăn ngừa những rủi ro đáng tiếc!